Het Digitaal Stelsel Omgevingswet

Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. De Omgevingswet bundelt en moderniseert de regels voor de leefomgeving, zoals wet- en regelgeving over bouwen, milieu, water, ruimtelijke ordening en natuur. Daarnaast regelt de wet dat burgers en ondernemers zo goed mogelijk betrokken worden bij de ontwikkeling van de leefomgeving. Momenteel zijn gemeenten, provincies, waterschappen en de rijksoverheid druk bezig met de voorbereidingen.

Naast herziening van de wet behelst de invoer ook het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO), dat zal bestaan uit lokale systemen van centrale en decentrale overheden en de onderdelen van de landelijke voorziening (DSO-LV), zoals het Omgevingsloket. Alle regels en informatie over de leefomgeving komen op deze website overzichtelijk samen voor burgers, bedrijven en overheden.

Voor de ontwikkeling van het DSO werkt het Kennis- en Exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP, onderdeel van het Ministerie van Binnenlandse zaken) samen met  Rijkswaterstaat, Geonovum en het Kadaster.

Binnen het DSO zal een gemeente of andere overheid een genomen omgevingsbesluit opgemaakt volgens STOP vanuit haar lokale plansysteem publiceren via de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaarstellen (LVBB) naar het Omgevingsloket, en naar andere bestaande portalen.

Het KOOP ontwikkelt binnen het DSO programma zowel het nieuwe systeem LVBB, als de informatiestandaard die gebruikt wordt tussen lokale plansystemen en de LVBB. Deze standaard is de Standaard voor Overheidspublicaties (STOP). In STOP kunnen besluiten en wetten worden beschreven, maar STOP maakt het ook mogelijk om geodata te kunnen inzetten en om mutaties op bestaande regelingen geautomatiseerd te kunnen uitvoeren en consolideren.

Begin 2020 is versie 1.0 gepubliceerd en gedurende het jaar zijn verbeteringen doorgevoerd. De huidige STOP versie v1.0.4 is te zien via de STOP website.

Inzet vanuit Trigonus

Vanuit Trigonus heeft Martijn vanaf januari 2020 een jaar gewerkt in het STOP team, waarbij hij als analist een bijdrage heeft geleverd aan verschillende onderdelen van STOP: het achterhalen, bepalen en implementeren van validatieregels, het verbeteren van het STOP-schema op gebied van de kennisgeving, toelichting op wetsartikelen en het tijdelijk regeldeel, het verbeteren van de documentatie en het ondersteunen van de  Product Owner.

Validatieregels of bedrijfsregels bepalen welke XML-invoer van overheden wordt geaccepteerd door het DSO en welke niet. Omgevingsdocumenten moeten voldoen aan diverse technische en functionele eisen. Binnen STOP worden op drie niveaus de regels voorgeschreven:

1. XSD: het XML-Schema geeft aan welke elementen moeten voorkomen in het XML-document, waar zij voorkomen en wat de kenmerken zijn waaraan ze moeten voldoen. Bijvoorbeeld, in een aangeleverd besluit van de gemeente moet altijd een titel en een datum van ondertekening zijn opgenomen.
2. Schematron: een schematron bestaat uit kleine stukjes programmeercode, die met behulp van XPath het XML-document controleren. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om te kijken of de opbouw van een identificatie correct is, en of verwijzingen naar andere elementen binnen hetzelfde document juist zijn.
3. Applicatieniveau: niet alle validatieregels kunnen worden uitgevoerd met XSD of Schematron. Een voorbeeld hiervan is een controle of bestanden voorkomen waarnaar verwezen wordt vanuit een XML-document. Zulke controles worden voorgeschreven door STOP, maar geïmplementeerd in de applicatie, dus door de LVBB.

De regels die STOP voorschrijft zijn samen met de regels die andere onderdelen binnen de DSO-keten voorschrijven, verzameld in de Validatiematrix, een document dat leveranciers van plansoftware kunnen gebruiken om correcte aanleveringen aan het DSO te verzorgen. Elke regel heeft een foutcode, een ernst, een korte beschrijving of meldingtekst en een verwijzing naar de STOP-documentatie waar achtergrondinformatie gevonden kan worden.

Met deze matrix kunnen leveranciers aan de slag om in het oefenjaar 2021 hun software te optimaliseren zodat overheden kunnen aansluiten op het DSO.

Meer informatie over het DSO, en over STOP, is te vinden op https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/digitaal-stelsel/